به هرگونه فرایند اجرای دستورات که به واسطه‌ی آن در داده‌های پایگاه اطلاعاتی سرویس دهنده (Database) تغییری ایجاد شود تراکنش یا Transaction گفته می شود. این تغییر می تواند شامل هرکدام از عملیات های درج، ویرایش و یا حذف داده باشد.
به عبارت دیگر به اجرای تمامی دستورات ارسالی از سوی کاربر روی پایگاه داده تراکنش می گوییم. به همین دلیل به فرایندهای پولی و مالی بانکداری که در آن یک یا چند عملیات از سوی مشتری انجام می شود تراکنش مالی گفته می شود.
با توجه به اینکه عموم افراد جامعه فقط با تراکنش های مالی و بانکی سروکار دارند، این فرایند به طور خلاصه تراکنش هم گفته می شود. حالا که با مفهوم تراکنش مالی آشنا شدید با ما همراه باشید تا به بررسی جزئیات این فرایند بپردازیم.
تراکنش موفق چیست؟
یک تراکنش مالی می تواند موفق یا ناموفق باشد. هر تراکنش چه از نوع مالی یا غیر مالی همواره از دو طرف تشکیل می شود. طرف اول کاربر یا مشتری و طرف دوم سرویس دهنده که در اینجا بانک نامیده می شود.
اجرای فرایند تراکنش مالی به اینصورت است که کاربر (مشتری) یک درخواست برای بانک ارسال می کند. در مرحله‌ی بعد درخواست بررسی و پردازش می شود. چنانچه تقاضای شخص با موفقیت انجام شد، تراکنش موفق بوده و رسید جزئیات آن در اختیار کاربر قرار می گیرد.
می‌دانیم که تجارت الکترونیک، به معنای روش انجام تجارت و خرید و فروش کالا و خدمات در بستر اینترنت است. یکی از اجزای کلیدی تجارت الکترونیک، درگاه پرداخت است که به فروشندگان و خریداران اینترنتی اجازه می‌دهد، پرداخت و دریافت خودشان را با استفاده از کارت‌های بانکی، و به صورت آنلاین انجام دهند. در این مقاله تلاش می‌کنیم به نحوه تعامل بین درگاه پرداخت، فروشنده و بانک صادرکننده بپردازیم و مراحل فنی انجام تراکنش آنلاین را بررسی کنیم.
مراحل تکمیل فرآیند خرید اینترنتی
فرآیند انجام تراکنش آنلاین یا به عبارت دیگر تکمیل فرآیند خرید اینترنتی، شامل مراحلی می‌شود که در ادامه با هم مرورشان می‌کنیم:
۱. تعریف محصول یا خدمت: فروشنده با ارائه محصول یا خدمات در سایت فروشگاهی خود، اطلاعاتی را در مورد آن به همراه قیمت و شرایط فروش درج می‌کند.
۲. انتخاب محصول یا خدمت: مشتری محصول یا خدمات مورد نظر خود را در سایت فروشنده انتخاب و مبلغ نهایی آن را بررسی می‌کند.
۳. درخواست تراکنش: مشتری پس از اطمینان از انتخاب محصول یا خدمات مورد نظرش، درخواست خود را برای انجام تراکنش آنلاین به سرور فروشنده ارسال می‌کند.
۴. اتصال به درگاه پرداخت: پس از ارسال درخواست، بلافاصله، مشتری وارد صفحه پرداخت شده و به درگاه پرداخت فروشنده متصل می‌شود. در این مرحله، مشتری باید اطلاعات پرداخت را وارد کند. برخی از مواردی که باید وارد شوند عبارتند از: شماره کارت بانکی، تاریخ انقضای کارت، کد CVV2 و…
۵. تایید و پرداخت: پس از وارد کردن اطلاعات پرداخت، این اطلاعات، توسط سرور پردازش تراکنش بررسی می‌شوند. در این مرحله، اگر اطلاعات وارد شده صحیح باشد، تراکنش آنلاین با موفقیت انجام می‌شود و وجه معادل با قیمت کالا یا خدمات مورد نظر، از حساب بانکی مشتری کسر می‌شود.
۶. تأیید تراکنش: پس از انجام تراکنش، سایت فروشنده یک صفحه تأیید به مشتری نشان می‌دهد تا او را از موفقیت تراکنش آنلاین آگاه سازد. همچنین، در این مرحله، عموماً یک ایمیل تأیید نیز برای مشتری ارسال می‌شود.
۷. دریافت کالا یا خدمات: پس از انجام تراکنش، فروشنده محصول یا خدمات را از طرق مختلف به دست مشتری می‌رساند.
نحوه ارتباط مشتری، درگاه و بانک در تراکنش آنلاین
فرآیند تراکنش آنلاین از چندین مرحله تشکیل می‌شود. طی این مراحل درگاه پرداخت و بانک صادرکننده با هم ارتباط خواهند داشت. مراحل اصلی فرآیند تراکنش آنلاین را در ادامه مشاهده خواهید کرد:
- مشتری به منظور خرید و پرداخت مبلغی در سایت یا اپلیکیشن، از درگاه پرداخت استفاده می‌کند.
- اطلاعات تراکنش، مانند مبلغ، شماره کارت بانکی و CVV2 توسط کاربر وارد می‌شوند.
- درگاه پرداخت، اطلاعات تراکنش را به صورت رمزگذاری شده به بانک صادرکننده ارسال می‌کند.
- بانک صادرکننده اطلاعات تراکنش آنلاین را بررسی می‌کند و سپس نتیجه را به درگاه پرداخت اعلام می‌نماید.
- درگاه پرداخت، نتیجه بررسی بانک صادرکننده را به مشتری اعلام می‌کند. اگر تراکنش با موفقیت انجام شده باشد، کاربر از طریق درگاه پرداخت به محصول یا خدمات مورد نظرش دسترسی پیدا خواهد کرد.
- اگر تراکنش انجام نشد، درگاه پرداخت با بیان دلیلی برای شکست تراکنش، به مشتری اطلاع می‌دهد. برای نمونه، ممکن است کارت بانکی مشتری از طرف بانک صادرکننده غیرفعال شده باشد یا موجودی کافی در حساب مشتری نباشد.
در این فرآیند، درگاه پرداخت به عنوان واسط بین فروشنده یا سرویس‌دهنده و بانک صادرکننده عمل می‌کند و اطلاعات تراکنش به صورت رمزنگاری شده از طریق درگاه پرداخت به بانک صادرکننده ارسال می‌شود تا امکان هر گونه ریسک و تقلب را به حداقل برساند.
روش‌های بهینه‌سازی ارتباط بانک و درگاه پرداخت
به منظور بهبود عملکرد ارتباط بین درگاه پرداخت و بانک صادرکننده کارت، باید از روش‌های بهینه‌سازی بهره برد که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد:
استفاده از نرم افزارهای امنیتی: نرم‌افزارهای امنیتی، به دفع حملات بدافزاری که از اینترنت و شبکه به سیستم وارد می‌شوند کمک خواهند کرد.
شخصی‌سازی رایانش ابری: شخصی‌سازی رایانش ابری در درگاه‌های پرداخت به معنی امکان تغییر و تنظیم محیط پرداخت بر اساس نیاز و خواسته‌های هر شخص و شرکت است. این امر به شما امکان می‌دهد تا با داشتن یک درگاه پرداخت شخصی، پرداخت‌های آنلاین را از طریق وب‌سایت یا فروشگاه آنلاین خود به مشتریان‌تان ارائه دهید.
استفاده از پروتکل HTTPS: استفاده از پروتکل HTTPS به عنوان روش امنیتی نرم‌افزار در بسیاری از وب‌سایت‌ها استفاده می‌شود. این پروتکل امنیتی از اقدامات هکرهایی که قصد دارند ارتباطات بین درگاه پرداخت و بانک را مختل کنند، جلوگیری می‌کند.
استفاده از سرعت شبکه بالا: یکی از مهم‌ترین روش‌های بهینه‌سازی ارتباط میان بانک و درگاه پرداخت در فرآیند تراکنش آنلاین، سرعت بالای شبکه اینترنت است. برای این منظور باید بانک و درگاه پرداخت از شبکه‌هایی با پهنای باند بالا برخوردار باشند.
استفاده از سرورهای قدرتمند: وجود هاستینگ سرورهای پر قدرت، در بهینه‌سازی ارتباط میان درگاه پرداخت و بانک صادرکننده کارت بسیار مهم است. در واقع سرعت پس‌زمینه، کارایی و پایداری مطلوبی را برای بانک‌ها به ارمغان می‌آورد
اهمیت ارتباط موثر میان درگاه و بانک صادرکننده در چیست؟
ارتباط موثر مابین درگاه پرداخت و بانک صادرکننده کارت بسیار مهم است، زیرا سبب ایجاد اعتماد بین مشتری و فروشنده می‌شود و همچنین بهبود سرویس‌دهی به مشتریان را در پی خواهد داشت. در مقابل، ارتباط نامناسب میان درگاه پرداخت و بانک صادرکننده، ممکن است سبب ایجاد پرداخت ناموفق شود و مشتری از خرید خود ناراضی گردد. به‌علاوه، اگر تراکنش به صورت اشتباه پردازش شود، فرآیند بازگشت وجه مشتری به حسابش با تاخیر انجام خواهد شد، که این امر نیز ممکن است از اعتماد مشتریان به فروشنده بکاهد.
اقدامات لازم برای ایجاد ارتباط موثر میان درگاه و بانک
- برای ایجاد ارتباط موثر بین درگاه پرداخت و بانک صادرکننده کارت، اولین اقدام هر فروشنده‌ای، ارائه اطلاعات دقیق و کامل به درگاه پرداخت است. این اطلاعات شامل جزئیات تراکنش مانند: مبلغ، مشخصات کارت، رمز عبور، زمان تراکنش و توضیحاتی در مورد کالا یا خدمات خواهد بود.
- درگاه پرداخت همچنین باید برای اتصال به بانک صادرکننده کارت، پروتکل‌های امنیتی را رعایت کند، از جمله: SSL (Secure Socket Layer) و TLS (Transport Layer Security) که اطلاعات حساس را به صورت رمزنگاری شده ارسال و دریافت می‌کند.
- از طرف دیگر، برای جلوگیری از تقلب‌های مالی، درگاه پرداخت باید سیستم‌های تشخیص تقلب را پیاده‌سازی کند، از جمله تجزیه و تحلیل زمان تراکنش آنلاین، مکان و تعداد تراکنش‌ها و تفاوت میان آنها.
- بانک صادرکننده کارت نیز باید دستورالعمل‌های دقیقی را در این زمینه ارائه دهد که درگاه پرداخت ملزم به رعایت آنها باشد. دستورالعمل‌هایی مانند: نرخ پرداخت، حداکثر مبلغ مجاز برای تراکنش‌ها و شیوه‌های پشتیبانی از مشتری.
در نهایت، باید گفت که هماهنگی و همکاری مستمر بین درگاه پرداخت و بانک صادرکننده کارت، به بهبود سرویس‌دهی به مشتریان و افزایش اعتماد آنها به فروشنده منتج خواهد شد.
پایان‌بندی
با توجه به اهمیت درگاه پرداخت برای انجام تراکنش آنلاین و همچنین تأثیر مستقیم آن بر تجربه کاربری مشتریان، نحوه تعامل میان مشتری، درگاه پرداخت و بانک صادرکننده از اهمیت زیادی برخوردار است. اکنون با پیشرفت و توسعه فناوری، ارائه خدمات پرداخت آنلاین به شیوه‌ای ساده و مطمئن‌تر از سایر روش‌های پرداخت ممکن شده است.
در این مقاله، به بررسی نحوه تعامل میان مشتری، درگاه پرداخت و بانک صادرکننده پرداختیم. نهایتاً می‌توان این‌طور نتیجه گرفت که تعامل موثر و بهینه میان مشتری، درگاه پرداخت و بانک صادرکننده یکی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد اعتماد مشتریان به کسب‌وکارهای آنلاین است.
